ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 1820. ΤΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΝΟΣ ΧΡΥΣΟΘΗΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ.

10 Μαρτίου του 1820. Μια ομάδα χρυσοθήρων έρχεται στους Φιλίππους. Μέσα από το προσωπικό ημερολόγιο ενός εξ αυτών, κάποιου Υφαντή ( δεν είναι γνωστό το όνομά του ), θα παρακολουθήσουμε την δράση τους, πριν από σχεδόν 200 χρόνια. Μετά την Οθωμανική κατάκτηση το φαινόμενο της αρχαιοκαπηλίας και της χρυσοθηρίας αρχίζει να παίρνει  δραματικές διαστάσεις. Από τα μέσα του 15^ου αιώνα και μετά, κυρίως η αρχαιοκαπηλία, αρχίζει να αναπτύσσεται. Αφορά κυρίως την αγορά ή κλοπή από τα μοναστήρια ( τα μοναστήρια δεν ήταν νόμιμοι κάτοχοι αυτών των παπύρων, είχαν έρθει στη κατοχή τους από καταστροφές αρχαίων ναών και βιβλιοθηκών ) αρχαίων κειμένων και εγγράφων. Το εμπόριο αρχαίων παπύρων της Ελληνικής Γραμματείας μεταξύ μοναστηριών και εκδοτικών οίκων της Ιταλίας, Γαλλίας και Αυστρίας, ήταν κάτι σύνηθες! Θα μπορούσε κανείς να πει πως η αναγέννηση και ο Ευρωπαϊκός διαφωτισμός βασίστηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό σ΄ αυτό το εμπόριο και τις κλοπές. Πολλές φορές, Έλληνες που ζούσαν στην Ιταλία ( κυρίως ) και οραματίζονταν την δημιουργία ενός Ελληνικού κράτους, στα πρότυπα της Αρχαίας Ελλάδας και βασισμένο στην Ελληνική θρησκεία, αγόραζαν αυτά τα βιβλία ή προσποιούνταν τους μοναχούς και τα έκλεβαν, σε μια προσπάθεια να τα σώσουν από τους χριστιανούς ( τα μοναστήρια κρατούσαν τους παπύρους στις αποθήκες τους. Συνήθως έξυναν τις αρχαίες επιγραφές τους και από πάνω έγραφαν χριστιανικές προσευχές και ύμνους. Είναι οι γνωστοί μας παλίμψηστοι ). Μετά το 1721, χρονιά κατά την οποία οι Φίλιπποι χάνουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους, το φαινόμενο της αρχαιοκαπηλίας και της χρυσοθηρίας εκτραχύνεται! Μεμονωμένοι ή σε ομάδες, καταφθάνουν στους Φιλίππους προκειμένου να βρουν τον εύκολο πλουτισμό. Πολλές φορές οι κάτοικοι του διώχνουν βίαια, όπως έγινε το 1902, με μια ομάδα <<χριστιανών αρχαιολόγων>> από την Αθήνα. Στην περίπτωση που θα δούμε σήμερα, η ομάδα είναι εξαιρετικά πολυπληθής, περισσότεροι από 20! Τα ευρήματα που αναφέρει ο Υφαντής, είναι μάλλον προϊόντα της φαντασίας του. Ο τρόπος και η ευκολία με την οποία βρίσκουν τα βυζαντινά νομίσματα είναι απείρως απλούστερος από το να έκαναν ανάληψη από μία τράπεζα. Ας μην τρέξουν λοιπόν, οι επίδοξοι χρυσοθήρες ( και τέτοιους έχουμε πολλούς στους Φιλίππους ), να βρουν τα σημάδια! Ας παρακολουθήσουμε όμως την υπόθεση μέσα από το ημερολόγιο του Υφαντή: << φτάσαμε σήμερα στους Φιλίππους ( είναι πολύ σημαντικό πως αγνοεί το όνομα Ραχτσά. Σε όλες τις άλλες περιοχές που πηγαίνουν, χρησιμοποιεί τις Τουρκικές ονομασίες ), στην αρχαία πολιτεία που είχε χτίσει ο Φίλιππος και καθίσαμε στη βρύση που είναι δίπλα στο λιοντάρι ( εννοεί, μάλλον, κάποια βρύση που από το στόμα λιονταριού έτρεχε το νερό. Οι Φίλιπποι είχαν πολλές παρόμοιες ). Άνοιξε το δέρμα ο αρχηγός και το διάβασε. Με φώναξε κοντά του και μου είπε, πάρε δέκα παλικάρια με φτυάρια και ακολουθήστε με. Ανεβήκαμε μετά από πολύ ώρα πάνω σε έναν βράχο που ήτανε σαν τρανό ταψί ( προφανώς εννοεί τον Άγιο Κωνσταντίνο ), ξαναδιάβασε το δέρμα και πήγε και βρήκε το σημάδι της εισόδου. Ήταν ένας δικέφαλος βυζαντινός αετός, σκάψαμε δύο μπόγια ( περίπου 3,5 μέτρα ) και βρήκαμε πέτρες και ντουβάρι, ανοίξαμε μια τρύπα και μπήκαμε στη στοά. Ήτανε φτιαγμένη, λαξευμένη μέσα στο βράχο, και πήγαμε πολύ μέσα και σταμάτησε. Μετρήσαμε αυτά που έλεγε το δέρμα 80 κιούπια με καπάκι γεμάτα κουπωτά χρυσά βυζαντινά του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου και πήρε ο αρχηγός μέσα από ένα μικρό μπαούλο το ημερολόγιο που ήταν πολεμικό αρχείο και έγραφε για τον αυτοκράτορα Βασίλειο. Το έβαλε στο δισάκι του, βγήκαμε όλοι έξω και ξανακλείσαμε την  στοά όπως ήταν πριν. Ο αρχηγός Τ.Ν. έβαλε και χαράξαμε γράμματα από πάνω Ν.Α.Β. από κάτω εγώ χάραξα το Χ και ο Μάρκος έβαλε έναν σταυρό ( + ) και φύγαμε με κατεύθυνση τα χωριά της Δράμας>>  Και μόνο το γεγονός πως σκάψανε 3,5 μέτρα κατακόρυφα μέσα στο βράχο και στη συνέχεια, πολλά μέτρα ακόμα ( δεν αναφέρει πόσα ), έσπασαν τον τοίχο, πήραν τα νομίσματα και τον ξαναέκλεισαν μέσα σε μία ημέρα μας δείχνει πως η αφήγηση ( όσον αφορά το θησαυρό τουλάχιστον ) είναι πέρα για πέρα φανταστική! Αν κανείς με ρωτήσει για ποιόν λόγο να γράψει στο ημερολόγιό του ο Υφαντής μια ψεύτικη ιστορία, δεν ξέρω να του απαντήσω. Πάντως οι περισσότερες ιστορίες των χρυσοθήρων είναι φανταστικές!

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 09/03/2017