ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1950. Η ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΝΙΔΩΝ.

10 Σεπτεμβρίου του 1950. Η κατεδάφιση ενός από τα τελευταία τουρκικά σπίτια των Κρηνίδων απαθανατίζεται σε μία φωτογραφία η οποία 69 χρόνια αργότερα θα αποτελούσε θέμα πολλών αναλύσεων από τους λάτρεις της τοπικής, και όχι μόνο, ιστορίας. Με τον όρο «τουρκικά σπίτια» δεν εννοούμε ούτε σπίτια τουρκικής αρχιτεκτονικής, ούτε σπίτια τουρκικής ιδιοκτησίας. Εννοούμε  ( τουλάχιστον οι πρόσφυγες ) τα σπίτια, και γενικότερα τα κτήρια, που βρήκαν όταν ήρθαν στην περιοχή μας με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Όσον αφορά τις Κρηνίδες, υπήρχαν λιγοστά σπίτια, αλλά εξαιρετικά μεγάλα. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, σε κάθε ένα από αυτά τα κτήρια ζούσαν

20 και πολλές φορές 30 άτομα! Ήταν όλα με δύο ορόφους και κάποια με οροφοσκεπή, πάντως όλα είχαν σκεπή! Στον πρώτο όροφο υπήρχε η στάνη για τα ζώα εργασίας και διάφοροι αποθηκευτικοί και βοηθητικοί χώροι, ενώ στον δεύτερο όροφο, τα δωμάτια για τους ανθρώπους. Άνθρωποι και ζώα εργασίας θα έπρεπε να ζούν μαζί για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι πως έπρεπε να τα παρακολουθούν συνεχώς, ώστε να προλάβουν κάποιον ξαφνικό πρόβλημα υγείας τους. Ο δεύτερος αφορούσε την θέρμανση του σπιτιού το χειμώνα. Τα χνώτα, αλλά και τα κόπρανα, των ζώων θέρμαιναν τον πάνω όροφο! 150, περιπού,  χρόνια πρίν έρθουν οι πρόσφυγες, στις Κρηνίδες ( τότε Φιλιππιτζίκ, δεν είχε ονομαστεί ακόμη Ραχτσά ) υπήρχαν 70 – 80 τέτοια μεγάλα σπίτια. Όλα είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό, τα κεραμίδια της σκεπής τους ήταν από γρανίτη! Από τον αριθμό των σπιτιών ( και όχι μόνο ), μπορούμε να καταλάβουμε πως οι Κρηνίδες, τότε, αριθμούσαν περίπου 1500 κατοίκους. Όταν ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες, ο πληθυσμός τους είχε πέσει τα 570 άτομα. Αυτό εξ΄αιτίας των Βούλγαρων κομιτατζήδων που δρούσαν στην περιοχή. Πραγματικά αφάνισαν, σχεδόν το 1/3 του  πληθυσμού των Κρηνίδων! Τα παραπάνω είναι απαραίτητα στοιχεία ώστε να κατανοήσουμε αυτό που βλέπουμε στη φωτογραφία. Η θεωρία πως οι πρόσφυγες κατέστρεψαν ό, τι βρήκαν μπροστά τους από ένα μένος ρεβανζισμού για τις δικές τους απώλειες, καταρρέει αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά τη φωτογραφία. Κατ’  αρχάς το κτήριο που κατεδαφίζεται είναι παλαιό και ήδη τότε, ακατοίκητο! Οι άνθρωποι που είναι πάνω στο κτήριο δεν καταστρέφουν, αλλά ούτε καν  το γκρεμίζουν! Εγώ θα έλεγα πως το αποδομούν, όπως θα έλεγε και ένας παλιός πολιτικός! Δηλαδή, βγάζουν τις πέτρες, μία – μία. Γιατί; Η απάντηση είναι απλή. Θέλουν να τις ξαναχρησιμοποιήσουν στην κατασκευή του νέου κτηρίου που θα γίνει στη θέση του παλαιού. Με τον τρόπο αυτό κερδίζουν χρόνο διότι δεν θα χρειαστεί να σπάσουν πέτρες από κάποιο λατομείο. Πέραν αυτού, η έννοια της ανακύκλωσης είναι σε όλο το μεγαλείο της. Τότε, πριν από σχεδόν 70 χρόνια, άνθρωποι κυνηγημένοι, έχοντας στοιχειώδη εκπαίδευση, εφάρμοζαν την ανακύκλωση, κάτι που για εμάς σήμερα είναι το ζητούμενο! Ένα άλλο ερώτημα του οποίου την απάντηση βρίσκουμε μέσα στη φωτογραφία, είναι για το κατά πόσο Έλληνες ήταν οι πρόσφυγες ή απλά χριστιανοί. Να το ξεκαθαρίσουμε με τη βοήθεια της φωτογραφίας. Όσοι ψάχνουν να βρούν το DNA  του Αχιλλέα, ας ψάξουν καλύτερα να βρουν έναν καλό ψυχίατρο. Τους είναι περισσότερο χρήσιμος! Το θέμα είναι ο πολιτισμός που κουβαλάς μέσα σου, αυτό είναι δηλωτικό της εθνότητάς σου! Αυτοί οι άνθρωποι, που ανακύκλωναν 70 χρόνια πρίν, ήταν Έλληνες! Για εμάς τα παιδιά και τα εγγόνια τους σήμερα, μου είναι δύσκολο να απαντήσω!

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 09/09/2018