ΔΡΟΜΟΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ....Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΥΛΟΥ.

Ίσως ο αρχαιότερος δρόμος των Κρηνίδων και ένας από τους αρχαιότερους του κόσμου. Η ηλικία αυτού του δρόμου μπορεί και να μετρά 8500 χρόνια. Ήταν ( πιθανον ) ο δρόμος που έβγαζε από τον νεολιθικό οικισμό προς την στεριά, μιάς και αυτός ήταν χτισμένος πάνω σε πασσάλους μέσα στη λίμνη για να μην έχουν πρόσβαση οι τίγρεις και τα λιοντάρια που τότε ζούσαν σε μεγάλους πληθυσμούς στην περιοχή. Αρχικά ήταν ξύλινος, μια μακρά γέφυρα. Με τα χρόνια, οι συνεχείς αποθέσεις οικοδομικών υλικών ( χώμα, πέτρες και ξύλα ) δημιούργησαν τον λόφο και μάλλον ο οικισμός έπαψε να μοιάζει με νησί και ο δρόμος πήρε τη μορφή που έχει σήμερα. Τον 8ο αιώνα π.Χ. οι κάτοικοι ( μάλλον λόγω υπερπληθυσμού ) εγκατέλειψαν το λόφο και μετέφεραν τον οικισμό τους λίγο πιο δυτικά, στον λόφο των Ασύλων, εκεί που αργότερα έγινε το αρχαίο θέατρο. Ήταν τότε που γεννήθηκε το Δάτο. Η τύχη του δρόμου δεν μας είναι γνωστή. Πάντως επαναχρησιμοποιήθηκε αργότερα, όταν έγιναν οι Κρηνίδες ( 360 π.Χ. ), μάλλον ως αγροτικός δρόμος. Στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας, ο δρόμος απέκτησε την μεγαλύτερη αίγλη του. Ήταν κάθετος στην Εγνατία οδό και κατά μήκος του υπήρχαν ναϊσκοι, κρατικά κτήρια και αγάλματα! Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια ( Βυζαντινή εποχή ), ο δρόμος απέκτησε στρατιωτική αξία, καθώς στην κορυφή του λόφου του Ντικιλί τας, χτίστηκε ένας πύργος, ο οποίος μάλλον παρακολουθούσε την Εγνατία οδό. Ο πύργος διατήρησε το ρόλο του και στα πρώτα Οθωμανικά χρόνια και μας είναι άγνωστο μέχρι πότε. Το 1750 ( ίσως και παλαιότερα ) χτίστηκε το χάνι, μάλλον στη θέση κάποιου mutatio ( ρωμαϊκός σταθμός, ρωμαϊκό χάνι δηλαδή ). Αργότερα, άγνωστο πότε, ίσως στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, χτίστηκε ο υδρόμυλος και ο δρόμος απέκτησε νέο ρόλο. Πολύσύχναστος πλέον καθώς οι γεωργοί πήγαιναν το σιτάρι τους να το κάνουν αλεύρι. Τα τελευταία χρόνια έχει διττό ρόλο, αφενός αγροτικό, αφετέρου εξυπηρετεί τις ανασκαφικές ανάγκες. Εμείς πιτσιρικάδες πάντως του είχαμε δώσει ακόμη έναν ρόλο...εκεί πηγαίναμε να ψαρέψουμε καραβίδες! Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος πρέπει να φτιαχτεί. Κάτι είχε ξεκινήσει ο δήμος Φιλίππων το οποίο δεν τελεσφόρησε ή δεν πρόλαβε να το εκτελέσει. Κάτι ακούμε και για το μέλλον. Δρόμοι που μετρούν τόσες χιλιάδες χρόνια ιστορίας έχουν ελάχιστα μέρη στον κόσμο, αν δεν είναι ο μοναδικός!