ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1841. ΙΔΡΥΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗ Η "ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ"

18 Φεβρουαρίου του 1841. Γίνονται τα εγκαίνια της Κεντρικής Ελληνικής Σχολής Αλιστράτης, από τον Μητροπολίτη Φιλίππων-Δράμας-Ζίχνας και Νευροκοπίου, Νεόφυτο. Έχουμε αναφέρει και παλαιότερα στη στήλη μας, πως η έδρα της Μητρόπολης Φιλίππων, από το 1721, όποτε και έφυγε από τους Φιλίππους, μέχρι το 1905, που μεταφέρθηκε στη Δράμα, ήταν η Αλιστράτη.   Εκτός των σχολείων που συντηρούσε κάθε ελληνική Κοινότητα των τουρκοκρατούμενων περιοχών στην έδρα των Μητροπόλεων, στις μεγάλες πόλεις και κωμοπόλεις ή σε
ονομαστά μοναστήρια είχαν ιδρυθεί Κεντρικές Σχολές, σχολεία δηλαδή με οικοτροφεία και ξενώνες για τα παιδιά που έρχονταν από μακριά ή ήταν ορφανά ή και φτωχά.

Οι Σχολές είχαν ολόκληρο ελληνικό σχολείο (βαθμίδα) και τάξεις ή πλήρες γυμνάσιο.
Οι απόφοιτοί τους προσλαμβάνονταν ως δάσκαλοι σε κοινοτικά σχολεία ή συνέχιζαν ανώτερες σπουδές.
Ένα τέτοιο σχολείο (σχολαρχείο) με οικοτροφείο ήταν και η Κεντρική Ελληνική Σχολή Αλιστράτης. Στους Κώδικες της Μητρόπολης σωζόταν το εξαιρετικά ενδιαφέρον πρακτικό για την αγορά του οικήματος στο οποίο θα στεγαζόταν η Σχολή .
Τόσο το πρακτικό όσο και τα υπόλοιπα κείμενα που περιλαμβάνονταν στον Κώδικα της Μητρόπολης, γράφτηκαν από τον πρώτο διορισθέντα σχολάρχη της Σχολής Δ. Καλαμπακίδη «καθ’ υπαγόρευσιν του τότε Μητροπολίτου Νεοφύτου»,
ο οποίος εγκαινίασε πανηγυρικά στις 18 Φεβρουάριου 1841 τη Σχολή στην οποία φοιτούσαν «ως εις ανωτέραν σχολήν εκ πάσης της επαρχίας Ζίχνης». 

Περισσότερα στοιχεία για τη λειτουργία της Σχολής δε διαθέτουμε γι’ αυτή τη χρονική περίοδο.

Δυστυχώς, με την πυρπόληση του κτιρίου της Μητρόπολης Αλιστράτης, κάηκαν όλοι οι Κώδικες της Μητρόπολης καθώς επίσης και άλλα πολλά έγγραφα, τα οποία ήταν πολύτιμα για περαιτέρω μελέτη και έρευνα.
 Αποσπάσματα όμως του πρακτικού ανατυπώθηκαν από τον επιθεωρητή των Ελληνικών Σχολείων της Μακεδονίας Γ. Χατζηκυριακού στα απομνημονεύματά του.
Η Σχολή λίγα χρόνια αργότερα, στεγάστηκε σε ένα καινούργιο, ωραίο και ευρύχωρο κτίριο που είχε οικοδομηθεί με τη συνδρομή των κατοίκων όλης της περιοχής .

Στον Κώδικα που μνημονεύσαμε παραπάνω ήταν καταχωρημένο σε αρχάΐζουσα ελληνική και το ακόλουθο επίγραμμα αφιερωμένο στη νέα Σχολή:

«Επίγραμμα Εις την νεόδμητον Κεντρικήν Ελληνικήν Σχολήν

Ίομεν εις πόλιν Αλιστράτην βωτιάνειραν 

’κείνον υπερτέλλον τ’οίκον εποψόμενοι 

Ζιχναίων μουσοτραφάων ίδρυμ’ αγλαόν

 ιμερόενθ’ άδε δώματ’ έχει σοφίης κ’αρετάς 

ευρύμνους θαλάμους, Ελικωνιάδων παστούς

 ατρέμα δέρκεο οίην έκτοσθεν στίλβει 

αγλαΐην. Αυγάζου δ’ως τηλόθεν μούνος 

οίκων απάντων προ(τι) δέρκεταν υψού εγγύθι

 πληϊάδων ικνούμενος. Η εσθλήν στεφάνην 

χώρας της δε περί κρήδεμν’ έστεψε 

κύδιμος, αρχιθύτης Αγαθάγγελος μουσηγέταο 

Χριστουπόλεως Ταρασίου μετά φωτός αρεταίς

 παντοίαις κεκοσμημένου ηδ’ιερή σοφίη».

Για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες, μπορούν να ανατρέξουν στο αξιόλογο μπλοκ yauna Takabara.  Στη φωτογραφία απεικονίζεται το οικοτροφείο της Αλιστράτης, το οποίο χτίστηκε το 1900 και κάηκε από τους Βούλγαρους το 1913.

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 17/02/2017