ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 01 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1321. ΟΙ ΦΙΛΙΠΠΟΙ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΣΤΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Γ΄ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Β΄ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ.

  

01 Φεβρουαρίου του 1321. Οι Φίλιπποι αρνούνται να μπουν στη συμμαχία των πόλεων υπέρ του Ανδρονίκου Γ’  Παλαιολόγου και εναντίον του παππού του και αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής ( Βυζαντινής ) αυτοκρατορίας, Ανδρονίκου Β’ Παλαιολόγου. Αντίθετα η Χριστούπολη μπαίνει, απόφαση που θα της κοστίσει λίγο αργότερα. Ο εμφύλιος πόλεμος στους κόλπους της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έχει ήδη αρχίσει. Είναι ένας εμφύλιος που θα κρατήσει μέχρι το 1348. Όταν θα τελειώσει, αυτοί που τον ξεκίνησαν θα είναι ήδη νεκροί, καθώς παππούς και εγγονός θα έχουν πεθάνει. Θα τον συνεχίσουν όμως, από τη μια πλευρά ο Ιωάννης Κανταγκουζηνός και από την άλλη, η σύζυγος του Ανδρονίκου Γ’  Παλαιολόγου, Άννα της Σαββοίας! Ο εμφύλιος ξεκίνησε αφενός διότι ο Ανδρόνικος Β’  Παλαιολόγος έβλεπε πως η συμπεριφορά του εγγονού του Ανδρονίκου Γ’ Παλαιολόγου, ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη, και αφετέρου, ο Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος ήταν άτομο εξαιρετικά φιλόδοξο και δεν του άρεσε να βλέπει τον παππού του σε πολλή καλή κατάσταση παρά το προχωρημένο της ηλικίας του. Πίστευε, δηλαδή, πως δεν θα προλάβει να χρισθεί αυτοκράτορας. Από την άλλη φοβόταν πως υπήρχαν σχέδια δολοφονίας του από τον παππού του. Βέβαια, το ίδιο πίστευε και ο παππούς του για τον ίδιο, πως σχεδίαζε την δολοφονία του δηλαδή.  Βρισκόμαστε λοιπόν σ΄ αυτήν την πολιτική κατάσταση, όταν άνθρωποι του Ανδρονίκου Β’  Παλαιολόγου γυρίζουν τα χωριά και τα πόλεις της Θράκης και της Μακεδονίας και ζητούν να συμμαχήσουν μαζί τους, εναντίον του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β’  Παλαιολόγου. Στην ουσία όλη τη δουλειά την κάνει ο Συργιάννης, που φέρει τον τίτλο του μεγάλου Δούκα. Οι πόλεις και τα χωριά από την Χριστούπολη ( τη σημερινή Καβάλα, διότι υπήρχαν πολλές Χριστουπόλεις εκείνη την εποχή ) έως και την Ορεστιάδα ( Αδριανούπολη ) συμμαχούν  με τον εγγονό Ανδρόνικο. Οι Φίλιπποι ( όπως και οι άλλες πόλεις, δυτικότερα έως τη Θεσσαλονίκη ) αρνούνται να μπουν συμμαχία, αν και αυτά που τους υπόσχεται ο Συργιάννης είναι πολλά και καλά! Οι Φίλιπποι δεν πήγαν ούτε με το μέρος του παππού Ανδρόνικου, και αυτό φαίνεται από το γεγονός πως όταν, λίγο αργότερα, τα στρατεύματα του παππού Ανδρονίκου πέρασαν δια της βίας από την Χριστούπολη, δεν ακολούθησαν πορεία από τους Φιλίππους προς τη Θεσσαλονίκη ( που ήταν και η Εγνατία οδός ), αλλά πήγαν παραλιακά. Αν οι Φίλιπποι ήταν σύμμαχος πόλη είναι προφανές πως θα περνούσαν από εκεί. Άλλωστε και η συνέχεια του πολέμου, βρίσκει τους Φιλίππους να πολεμούν εναντίον και των δύο στρατοπέδων, μέχρι την πτώση τους το 1344-45 στα χέρια του Στέφανου Δουσάν και του Ιωάννη Καντακουζηνού, όχι για πολύ καιρό όμως! Οι Φίλιπποι, από τον 8 – 9^ο αιώνα και μετά παύουν να έχουν καλές σχέσεις με το Βυζάντιο και προσπαθούν να ακολουθήσουν μια αυτόνομη πορεία. Την εποχή στην οποία αναφερόμαστε, το μοντέλο πόλις – κράτος έχει ήδη αρχίσει εμφανίζεται ( όχι βέβαια στο βαθμό που υπήρχε στην Αρχαία Ελλάδα ). Ας δούμε όμως τα γεγονότα μέσα από τον ιστορικό της εποχής Νικηφόρο Γρηγορά και από το βιβλίο του Ρωμαϊκή ιστορία. ( για τις εκδόσεις Νέα σύνορα – Λιβάνη, Α΄ τόμος, σελίδες 313 -315 ). Για όσους αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες μέσα από τον Νικηφόρο Γρηγορά, να πω μόνο πως ο Νικηφόρος Γρηγοράς αρέσκετε σε χρονικά πηδηματάκια. Στις συγκεκριμένες σελίδες για παράδειγμα, πρώτα αναφέρετε σε γεγονότα του 1322 και μετά σ΄ αυτά που είναι το αντικείμενό μας, που διαδραματίστηκαν στις αρχές του 1321. ( ακόμα και αν είναι εσφαλμένη η υπόθεση της ημέρας, 1^η Φεβρουαρίου, εντούτοις δεν μπορεί να είναι μακριά η πραγματική, καθώς αμέσως μετά, στη διήγηση του Νικηφόρου Γρηγορά, μπαίνει η Άνοιξη ).

            << … Από την άλλη, οι σύντροφοι του βασιλέα Ανδρονίκου του νεοτέρου προσέφεραν αυτονομία και φορολογική ατέλεια στις πόλεις και τα χωριά της Θράκης. Έτσι, κατόρθωσαν να μετατρέψουν τους πάντες σε πειθήνια όργανά τους. Αμέσως. Λοιπόν, όλοι οι Θράκες ως τη Χριστούπολη πήραν τα όπλα, πρόθυμοι να πολεμήσουν υπέρ του νέου βασιλιά και κατά του γηραιού. Και πρώτα πρώτα προπηλάκισαν ατιμώρητοι τους τελώνες και τους φορολογικούς υπαλλήλους που περιέρχονταν παντού στη Θράκη. Τους πήραν τα βασιλικά χρήματα που μετέφεραν απροσχημάτιστα και τα μοιράστηκαν. Και προτού περάσει μια ολόκληρη εβδομάδα, σήκωσαν αναρίθμητο πλήθος από ιππείς και πεζούς, τοξότες και σφενδονήτες από την Ορεστιάδα ( Αδριανούπολη ) και προχώρησαν εναντίον της βασιλεύουσσας, για να την καταλάβουν αμέσως…..Ο Συργιάννης βρισκόταν πίσω από όλα αυτά. Βάδιζαν τέσσερις ολόκληρες ημέρες έως ότου έφτασαν και στρατοπέδευσαν έξω από τη Σηλυβρία.>>

            Τελικά δεν έγινε τίποτα. Παππούς και εγγονός ήρθαν σε συμφωνία, μοίρασαν περιοχές και απέφυγαν την πολεμική σύγκρουση.

            << Τελικά έφτασαν οι δύο βασιλείς σε συμφωνία που προέβλεπε, ο νεότερος να πάρει στη δικαιοδοσία του τα εδάφη της Θράκης, από τη Χριστούπολη έως τα προάστια της Κωνσταντινούπολης στο Ρήγιο. Ο γηραιότερος τη Κωνσταντινούπολη και τα άλλα, πέρα από τη Χριστούπολη, χωριά και πόλεις της Μακεδονίας>>.

            Αργότερα όμως, τα πράγματα οδηγήθηκαν και πάλι σε αδιέξοδο. Έτσι λοιπόν ο Ανδρόνικος Β’  Παλαιολόγος κινήθηκε με στρατό εναντίον του εγγονού του. Τα όρια των περιοχών της δικαιοδοσίας τους ήταν η Χριστούπολη, η οποία πλήρωσε ακριβά την προθυμία της να μπει στη συμμαχία του Ανδρονίκου Γ’ Παλαιολόγου εναντίον του παππού του Ανδρονίκου Β’  Παλαιολόγου. έτσι ο παππούς Ανδρόνικος…

            << … φτάνοντας στη Χριστούπολη, έστειλε και ζήτησε άδεια εισόδου από τους φρουρούς, απειλώντας τους πως αν δεν του την έδιναν με τη θέλησή τους θα την έπαιρνε με τη βία. Και όταν αυτοί αρνήθηκαν, διάνοιξε σε κάποιο σημείο το μακρό τείχος, που έκλεινε το πέρασμα, και έτσι πέρασε ανεμπόδιστα όλος ο στρατός>>.

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 31/01.2017