ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1912, ΔΟΞΑΤΟ. ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟΥ ΔΟΞΑΤΟΥ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ.

12 Ιανουαρίου του 1912, Δοξάτο. Το παρθεναγωγείο του Δοξάτου βγάζει μια  αναμνηστική φωτογραφία χωρίς να γνωρίζει πως λίγους μήνες μετά θα έπεφτε θύμα της μανίας των Βουλγάρων.  Ελληνικά σχολεία στο Δοξάτο υπήρχαν από την δεκαετία του 1870 ( οι σαχλαμάρες για κρυφά σχολεία εκφέρονται από σαχλεπίσαχλους  φασισταράκους τύπου Αδώνιδος Γεωργιάδου και δυστυχώς γίνονται αποδεκτές όχι μόνο από ομοίους τους ). Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν δύο αίθουσες, μία ως αρρεναγωγείο και μία άλλη ως παρθεναγωγείο, στο πίσω μέρος του ναού του Αγίου Αθανασίου. Το 1908 - 1910 με
την αποπεράτωση του υπέροχου σχολείου, που ακόμα λειτουργεί, θα μεταφερθούν εκεί. Ποια χρονιά μεταφέρθηκαν εκεί οι μαθητές και αν στο νέο κτήριο έγινε η παρούσα φωτογράφιση, δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Πολλοί Δοξατιανοί όμως παρακολουθούν τη στήλη, αν γνωρίζουν μπορούν να μας ενημερώσουν. Τον Ιούνιο του 1913, οι Βούλγαροι θα σκοτώσουν το 45% των κατοίκων του χωριού και δεν θα κάνουν διάκριση ανάμεσα σε νέους, γέρους, παιδιά, αγόρια, κορίτσια, ακόμα και έγγειες γυναίκες! Η σφαγή θα ξεκινήσει στις 28 Ιουνίου και θα τελειώσει στις 30 του ίδιου μήνα.             Γραπτή αναφορά στο Δοξάτο έχουμε μετά το 1600. Ο Τούρκος περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή αναφέρει «Κατά την εκ Καβάλας προς Βορράν πορεία μου, διήλθον εκ του χωρίου Μπόργιανι (Άγιος Αθανάσιος). Και μετά ολίγην ώραν εφτασα εις κωμόπολιν που λέγεται Δοξάτον. Η κωμόπολις αυτή κειμένη εις ωραίαν τοποθεσίαν περιβάλλεται από κήπους και αμπελώνες και περιλαμβάνει τριακοσίας οικίας….». (Εμμανουηλίδης Χ., 1981). Γύρω στα 1885 στην κωμόπολη του Δοξάτου ζούσαν 900 ελληνικές οικογένειες έναντι 400 οθωμανικών, (Καρσανίδης Ε., 1998) ενώ η Δράμα αριθμούσε, το 1886, 1.000 Έλληνες, έναντι 4.000 Τούρκων.
Στους ντόπιους κάτοικους του Δοξάτου προστέθηκαν Ηπειρώτες που κατά το 1850 ήρθαν να κατοικήσουν μόνιμα. Το 1896 ήρθαν κάτοικοι από την Καστοριά και τα Μαδεμοχώρια της Χαλκιδικής. Από το 1912 και 1922 εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Θράκη, Μικρά Ασία και Πόντο.
Οι κάτοικοι του Δοξάτου, όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, συμμετέχουν ως εθελοντές στον αγώνα της απελευθέρωσης με τον Σερραίο Εμμανουήλ Παπά.
Ο τέως Δήμος Δοξάτου συστάθηκε το 1919 ως κοινότητα και αποτελούνταν από τους οικισμούς Δοξάτο, Μπόριανη (Άγιος Αθανάσιος), Μπουνάρμπασι (Άνω και Κάτω Κεφαλάρι) και Εφτελιά (σημερινή Φτελιά) με έδρα το Δοξάτο. Το 1922 ο οικισμός Μπόριανη αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και αποτέλεσε την Κοινότητα Μπόριανης (μετέπειτα Αγίου Αθανασίου). Το 1927 ο οικισμός Εφτελιά αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και αποτέλεσε την Κοινότητα Εφτελιάς. Το 1927 ο οικισμός Μπουνάρμπασι μετονομάστηκε σε Κεφαλάρι. Μεταξύ 1928 και 1930 το Κεφαλάρι αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Αγ. Αθανασίου.

Δρ. Σαββίδης Τάσος
Κρηνίδες Φιλίππων, 11/01/2017