ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1913. Ο ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΕΡΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ ΥΠΟ ΤΗ ΑΡΧΗΓΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΥ ΓΙΑΒΕΡ ΠΑΣΑ ( HAVER PASA ). ΜΙΑ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ.

18 Ιανουαρίου του 1913. Ο Τούρκος Γιαβέρ Πασά περνά από τους Φιλίππους συνοδεία Βουλγαρικού στρατού. Μια πραγματικά παράξενη φωτογραφία! Από το καλοκαίρι του 1912 τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν δραματικές προεκτάσεις. Ο γενικευμένος πόλεμος φάνταζε κάτι παραπάνω από σίγουρος. Στην δική μας περιοχή μέχρι τις αρχές του 1912 οι Βούλγαροι κομιτατζήδες  ήταν οι πιο ισχυρές αντάρτικες ομάδες. Από εκείνη την χρονική στιγμή ( αρχές 1912 ) οι Ελληνικές αντάρτικες
ομάδες αρχίζουν και παίρνουν κεφάλι. Ο καπετάν Δούκας είναι αυτός που μέσα σε μία μέρα ουσιαστικά ( 28 Οκτωβρίου του 1912 ) , απελευθερώνει όλους του οικισμούς των Φιλίππων ξεκινώντας μια πορεία από την Ελευθερούπολη ( Πράβι, τότε ) και καταλήγοντας στις Κρηνίδες ( Ραχτσά, τότε ). Στην πραγματικότητα οι Τούρκοι είχαν ήδη αποφασίσει να υποχωρήσουν και κρατήσουν τα σύνορα στο Νέστο. Λόγω των μεγάλων σφαγών που είχαν υποστεί οι Τουρκικοί πληθυσμοί από τους Βούλγαρους, οι Τούρκοι κατά κάποιον τρόπο <<επέλεξαν>> να παραδώσουν τη Μακεδονία στους Έλληνες ( χαρακτηριστικό παράδειγμα η Θεσσαλονίκη, την οποία οι Τούρκοι αυτοβούλως παρέδωσαν στους Έλληνες και μάλιστα πηγαίνοντας οι ίδιοι προς του Έλληνες πριν αυτοί εισβάλουν στην πόλη. Τη στιγμή μάλιστα που ο Βουλγαρικός στρατός είχε ήδη φθάσει στον Λαγκαδά ). Ενώ όμως η περιοχή μας απελευθερώθηκε  στις 28 Οκτωβρίου του 1912, μετά από σχεδόν 2000 χρόνια, αν υπολογίσουμε και τη Ρωμαϊκή κατάκτηση, στις αρχές του 1913 κουμάντο φαίνεται να κάνουν οι Βούλγαροι! Τι είχες συμβεί στην πραγματικότητα και άλλαξε τι καθεστώς στην ευρύτερη περιοχή; Στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο, η Ελλάδα και η Βουλγαρία ήταν σύμμαχοι  εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ενώ η Βουλγαρία << έσπασε>> την συμφωνία και στην ουσία εισέβαλε στα νεοαποκτηθέντα Ελληνικά εδάφη, η Ελληνική κυβέρνηση  εποίησε τη νύσσαν και περίμενε ( ούτε η ίδια ήξερε τι ακριβώς ) να λυθεί το ζήτημα διπλωματικά! Έχουμε, λοιπόν, την χρονιά αυτή στην Ανατολική Μακεδονία, το εξής εκπληκτικό, ο Βουλγαρικός στρατός να κάνει εισβολή και να παραμένει, παίρνοντας και την εξουσία, σε Ελληνικά εδάφη, ενώ ο Ελληνικός στρατός και η αστυνομία να παραμένουν στις θέσεις του, μη αντιδρώντας όμως! Λίγο αργότερα εγκατέλειψαν την περιοχή στο έλεος των Βουλγάρων. Στην πραγματικότητα πότε δεν υπήρξε συμφωνία, εννοώ πριν την έναρξη του πολέμου και τον καταμερισμό των εδαφών σε περίπτωση νίκης της συμμαχίας. Έτσι η Βουλγαρία μπορεί να ισχυριστεί πως δεν <<έσπασε καμιά>> συμφωνία και δικαίως προχώρησε προς την κατάκτηση της Καβάλας, της Δράμας, των Σερρών και της Θεσσαλονίκης.  Στην φωτογραφία που δημοσιεύουμε σήμερα όμως βλέπουμε κάτι που δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί! Ο Βουλγαρικός στρατός περνά από τους Φιλίππους ( αν καταλαβαίνω σωστά έχει περάσει τις Κρηνίδες και είναι κάπου μεταξύ Πολυστύλου και Αμυγδαλεώνα, οικισμοί που εκείνη την εποχή δεν υπάρχουν ) συνοδεύοντας έναν Τούρκο Πασά! Προορισμός τους είναι μάλλον η Καβάλα. Αυτή η συνύπαρξη των Βουλγάρων στρατιωτών και του Τούρκου Πασά, ο οποίος δεν μοιάζει αιχμάλωτος ( είναι ο έφιππος με το άσπρο τουρμπάνι ), είναι κάτι που δεν μπορώ να εξηγήσω. Αν κάποιος από τους φίλους της στήλης ξέρει την εξήγηση ας μας την γράψει! Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η ιστορική στιγμή που περιγράφουμε, ας δώσουμε μερικές γενικές πληροφορίες για τοβ Α’ Βαλκανικό πόλεμο, θα μας βάλει καλύτερα στο κλίμα των ημερών.

Μετά τη προηγηθείσα συμμαχία των Βαλκανικών κρατών (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα, και Βουλγαρία), στις 30 Σεπτεμβρίου του 1912 οι βαλκανικές αυτές χώρες έστειλαν συλλογικά τελεσίγραφο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με το οποίο ζητούσαν την διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων τους, που ζούσαν στο έδαφός της. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία όπως ήταν φυσικό απέρριψε το τελεσίγραφο αυτό, που έμεινε στην ιστορία γνωστό ως Διακοίνωση των Τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν υπήρξαν ραγδαίες. Ο πόλεμος αυτός κηρύχθηκε επίσημα στις 9 Οκτωβρίου του 1912, ακριβώς ημερομηνία που εξέπνεε το τελεσίγραφο, πλην όμως οι επιστρατεύσεις στις σύμμαχες Χώρες ξεκίνησαν πέντε ημέρες πριν. Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι την τελευταία στιγμή η Οθωμανική αυτοκρατορία πρότεινε στην Ελλάδα να μη συμμετάσχει στον πόλεμο, με αντάλλαγμα την οριστική εκχώρηση της Κρήτης στην χώρα.

Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος έληξε με την υπογραφή της Συνθήκης Λονδίνου (1913) που συνομολογήθηκε μεταξύ των νικητών συμμάχων, (Ελλάδας-Βουλγαρίας, Μαυροβουνίου και Σερβίας) αφενός και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου.

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 17/01/2017