24 Ιανουαρίου του 1290. Γεννιέται ο Συργιάννης Παλαιολόγος Φιλανθρωπινός ( όπως ήταν το πλήρες όνομα του ). Ένας επίδοξος ηγεμόνας της Μακεδονίας που προσπάθησε να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα με την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης και των Φιλίππων, των δύο σπουδαιότερων πόλεων της, κάτι που πότε δεν κατάφερε. Για την επίτευξη των στόχων του δεν δίστασε να πηγαίνει από αντίπαλο στρατόπεδο σε αντίπαλο στρατόπεδο. Έτσι λοιπόν, υπήρξε στρατηγός του Ανδρόνικου Γ’ ,
μετά μεταπήδησε στον αντίπαλό του, Ιωάννη Καντακουζηνό και μετά στον Στέφανο Δουσάν, Κράλη στων Σέρβων. Ο Συργιάννης γεννήθηκε το 1290 ( η ημερομηνία είναι υποθετική ), ο πατέρας του ήταν Κουμάνος ( οι Κουμάνοι ήταν Τουρκικό φύλο ), συνεργάτης του Ανδρόνικου Β΄ με τον βαθμό του Μέγα δομέστιχου! Οι Κουμάνοι είχαν συνεργαστεί εκείνη την περίοδο ( της βασιλείας του Ιωάννη Βατάτζη ( με τους Ρωμαίους ( Βυζαντινούς ) και έτσι προέκυψε αυτός ο βαθμός για τον πατέρα του. Μητέρα του ήταν η Ευγενία Παλαιολογίνα, ανιψιά του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου ( 1259- 1282 ). Το πραγματικό του όνομα ήταν Sicgan ( στα Κουνανικά – Τουρκικά = ποντίκι ), το οποίο εξελληνισμένο έδωσε το Συργιάννης. Όταν βαπτίστηκε χριστιανός, κράτησε το όνομά του, ετυμολογώντας το << Ο κυρ. Γιάννης>>. Ο Συργιάννης κάνει την εμφάνισή του στην ιστορία το 1315, όταν τοποθετήθηκε ως στρατιωτικός διοικητής της Μακεδονικής επαρχίας, κοντά στα σερβικά σύνορα. Παρά τις υφιστάμενες συνθήκες, και παρά τις οδηγίες που είχε, αποφάσισε να επιτεθεί τόσο στη Σερβία όσο και την Ήπειρο . Αυτό είχε σαν συνέπεια να απαλλαγεί από τα καθήκοντά του, στασίασε, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Κάποια στιγμή πριν από το 1320, ωστόσο, πήρε τ χάρη και διορίστηκε με αυτοκρατορική εντολή στη Θράκη. Το 1320, μετά τον θάνατο του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, νέος αυτοκράτορας στέφεται ο Ανδρόνικος Γ’ Παλαιολόγος με συναυτοκράτορα τον Ανδρόνικο Β’ Παλαιολολόγο ( τον παππού του ). Ο Ανδρόνικος Γ’ Παλαιολόγος είχε πολύ στενές σχέσεις με τον Συργιάννη, μια σειρά από υπερβολές του όμως, με αποκορύφωμα την κατά λάθος δολοφονία του νεότερού του αδελφού Μανουήλ, εξόργισαν τον Ανδρόνικο Β’ με αποτέλεσμα να ακυρώσει όλα τα αξιώματα, τόσο του Ανδρόνικου Γ’ όσο και των προσώπων του στενού του κύκλου. Οι εξελίξεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να στασιάσει ο εγγονός του και με πρωτεργάτες τον Συργιάννη, τον Αλέξιο Απόκαυκο και τον Θεόδωρο Συναδινό, να φτάσουν με στρατεύματα μέχρι τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Ο Ανδρόνικος Β’ αναγκάστηκε να χρίσει εκ νέου συν-αυτοκράτορα ( Κατώτερο πάντως ) τον εγγονό του Ανδρόνικο Γ’. Ο Συργιάννης ένοιωσε <<ριγμένος>> από τον Ανδρίνικο Γ΄ και έτσι, μετά από λίγο καιρό, έπεισε τον παππού του και αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β΄ να κινηθεί εναντίον του. Ο Ανδρόνικος Β΄ έχρισε τον Συργιάννη Μέγα δομέστιχο. Λίγο αργότερα όμως, παππούς και εγγονός ήρθαν σε συνεννόηση κάτι που άφησε εκτεθειμένο τον Συργιάννη, που δεν έχασε τον χρόνο του και προσπάθησε να δολοφονήσει τον Ανδρόνικο Γ’ . Τα σχέδιά του όμως απέτυχαν, και ο Συργιάννης τιμωρήθηκε με ισόβια κάθειρξη. Το 1328 ο Ανδρόνικος Γ΄ κατάφερε να ανατρέψει οριστικά τον παππού του και αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ Παλαιολόγο. Αποφυλάκισε τον Συργιάννη και τον όρισε κυβερνήτη της Θεσσαλονίκης. Και πάλι όμως ο Συργιάννης κατηγορήθηκε πως σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Ιωάννη Καντακουζηνό. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να δικαστεί για μια σωρεία αδικημάτων. Ο Συργιάννης όμως, κατάφερε δραπέτεψε και ζήτησε άσυλο στην αυλή του Σερβου ηγεμόνα ( και εχθρού των Ρωμαίων ) Στέφανο Δουσάν. Οι στρατηγικές ικανότητες του Συργιάννη αφενός, και η πολύ καλή γνώση των εσωτερικών υποθέσεων των Ρωμαίων, αφετέρου, έκαναν το Στέφανο Δουσάν να δώσει τον Βαθμό του στρατηγού στον Συργιάννη και να σχεδιάσουν μαζί μια επίθεση εναντίον της Μακεδονίας αρχικά και ολόκληρης της Ρωμαϊκής επικράτειας στην συνέχεια. Το σχέδιο ξεκίνησε πολύ καλά! Σύντομα η Ορχίδα, η Πρίλεπος, η Στρούμνιτσα και η Καστοριά έπεσαν στα χέρια τους. Είχε έρθει η ώρα της Θεσσαλονίκης, μετά των Φιλίππων, και ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη ήταν ανοικτός! Σύντομα ο Συργιάννης έφτασε στα τείχη της Θεσσαλονίκης και την πολιόρκησε. Όσο κρατούσε όμως η πολιορκία ό Συργιάννης σχεδίαζε πως θα κρατήσει την Μακεδονία δική του και θα γίνει ηγεμόνας ενός ανεξάρτητου κράτους στα όρια της τότε Μακεδονίας, κρατώντας τον Στέφανο Δουσάν μακριά από αυτήν! Στις 23 Αυγούστου του 1334 ο Συργιάννης απομακρύνθηκε από το στρατόπεδο με συνοδεία λίγους μόνο στρατιώτες. Δολοφονήθηκε την ίδια ημέρα από τον Σφραντζή Παλαιλολόγο, στρατηγό του Ανδρόνικου Γ’ Παλαιολόγου που είχε όμως αποστατήσει από αυτόν, λίγες μόνον ημέρες πριν. Η δολοφονία του Συργιάννη είχε σαν αποτέλεσμα τη διάλυση του Σερβικού στρατού και τη λύση της πολιορκίας της Θεσσαλονίκης. Πιθανόν ο Συργιάννης να σχεδίαζε μια νέα αλλαγή στρατοπέδου μαζί με τον Σφραντζή Παλαιολόγο και αυτός να ήταν ο λόγος της συνάντησής τους. Ο λόγος για το ποιον ο Σφραντζής Παλαιολόγος δολοφόνησε τον Συργιάννη, είναι άγνωστος. Ο Συργιάννης είχε ένα σαφές σχέδιο. Στόχευσε στην Κατάληψη δύο σημαντικών πόλεων. Της Θεσσαλονίκης, που ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη και ισχυρότερη πόλη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και μετά των Φιλίππων ώστε να μπορεί να ελέγχει τα περάσματα της Εγνατίας. Οι δύο πόλεις είχαν κάτι κοινό, τις πολύ κακές σχέσεις με το Βυζάντιο. Μια κακή σχέση που κρατούσε εκατοντάδες χρόνια. Ο Συργιάννης το ήξερε αυτό και ήθελε να το εκμεταλλευτεί! Έχοντας τις δύο αυτές πόλεις, ο Συργιάννης, εύκολα θα μπορούσε να κυριαρχήσει , στη Μακεδονία αρχικά, δημιουργώντας ένα αυτόνομο βασίλειο, και γιατί όχι, να καταλάβει και τον αυτοκρατορικό θρόνο του Βυζαντίου αργότερα. Τα σχέδιά του όμως δεν του βγήκαν, και αυτό για τρείς πολλή σημαντικούς λόγους. Πρώτον, τόσο οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης, όσο και τον Φιλίππων, δεν έτρεφαν συναισθήματα αγάπης γι΄ αυτόν όπως και για κανέναν Βυζαντινό. Δεύτερον, κανείς δεν μπορεί να εμπιστευθεί ένα καιροσκόπο που μεταπηδά στρατόπεδα με την χαρακτηριστική ευκολία του Συργιάννη, και τρίτον, τον πρόλαβε ο Σφραντζής Παλαιολόγος.
Δρ, Σαββίδης Τάσος
Κρηνίδες Φιλίππων, 23/01.2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου