ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1908. ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΝΙΚΟΠΟΛΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ( ΓΑΡΑΣΑΡΗ, SEBIN KARAHISAR ) ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΑ ΝΑ ΒΡΕΘΟΥΝ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΤΟΝ ΑΜΥΓΔΑΛΕΩΝΑ!

20 Ιανουαρίου του 1908 Νικόπολη του Πόντου, Γαράσαρη στην Ποντιακή διάλεκτο ( Sebin Karahisar, σήμερα στην  Τουρκία, για όσους θέλουν να ψάξουν περισσότερα στοιχεία ). Η Παρθένα Τζανοσίδου, μαζί με τα αδέλφια της, βγάζουν μια οικογενειακή, αναμνηστική, φωτογραφία στη Στρεφή της Νικοπόλεως ( Gurpinar, σήμερα ). Η φωτογραφία αυτή έμελλε να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή, όχι της ίδιας, αλλά του γιού της έναν σχεδόν αιώνα αργότερα. Η Παρθένα Τζανοσίδου ( και όχι Τσανοσίδου, έχω την αίσθηση πως πρόκειται για πολύ παλιά οικογένεια του Πόντου που η καταγωγή της  χάνεται στην Βυζαντινή περίοδο ) το 1910 παντρεύεται τον Γεώργιο Τοπαλίδη. Ένα από τα αντικείμενα που θα πάρει μαζί της στην νέα της οικογένεια είναι αυτή η φωτογραφία. Με τους δεύτερους  διωγμούς των Τούρκων εναντίον των Ελλήνων στη Νικόπολη ( 1914 – 1916 ), η οικογένεια αποφασίζει να εγκατασταθεί στη Κριμαία, όπου είχε συγγενείς ( Για την ιστορία της οικογένεια Τοπαλίδη θα
αναφερθούμε με λεπτομέρειες  σε άλλο  άρθρο ). Η οικογένεια θα μείνει εκεί ( συγκεκριμένα στη Γιάλτα ) έως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Γεώργιος Τοπαλίδης έχει πεθάνει ήδη, από το 1935. Στις 24 Ιουνίου του 1944, με εντολή του Στάλιν, μετατοπίζονται (μέσα σε μία ημέρα ) στο Ουζμπεκιστάν. Μέσα στον Πανικό της, η Παρθένα Τοπαλίδου ( Τζανοσίδου ) ένα από τα αντικείμενα που παίρνει μαζί της είναι και η φωτογραφία. Εκεί στο Ουζμπεκιστάν, η Παρθένα Τοπαλίδου θα ζήσει το υπόλοιπο του βίου της. Θα πεθάνει το 1964. Ένα από τα παιδιά της, ο Στέφανος Τοπαλίδης, θα ‘ρθει στη Ελλάδα το 1988. Μαζί του έχει, ως οικογενειακό κειμήλιο, τη φωτογραφία της μητέρας του με τα αδέλφια της του 1908. Με τη φωτογραφία στο χέρι λοιπόν αρχίζει μα ψάχνει για φίλους και συγγενείς από την Πατρίδα. Ένας από τα αδέλφια της Παρθένας Τσανοσίδου ( Τοπαλίδου ) είχε κρατήσει και αυτός την ίδια ακριβώς φωτογραφία. Τα παιδιά του την είχαν φυλάξει ως ιερό οικογενειακό κειμήλιο. Ζούσαν στον Αμυγδαλεώνα. Η φωτογραφία ήταν η αιτία που ξαναβρέθηκε η οικογένεια Τζανοσίδη, 80 χρόνια αργότερα. Ο Στέφανος Τοπαλίδης πέθανε το 2000, σε ηλικία 82 ετών.

            Πέρα από την εκπληκτική ιστορία αυτής της φωτογραφίας, ενδιαφέρον έχει και η ίδια η φωτογραφία (  κύρια πηγή του παρόντος άρθρου είναι το πολύ καλό blog, garasari ). Βρισκόμαστε στα 1908, στην καρδιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και αξίζει να κοιτάξουμε την εμφάνιση των τεσσάρων αδελφών. Το ντύσιμο των ανδρών είναι καθαρά Ευρωπαϊκό και δεν φέρει ούτε ένα στοιχείο που να παραπέμπει στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Το ντύσιμό τους μας αποκαλύπτει πως ακολουθούν ένα τυπικό και μάλιστα πολύ αυστηρό! Όλοι φορούν ακριβώς τα ίδια ρούχα. Παντελόνι, χωρίς ζωνάρι, πουκάμισο, γιλέκο, σακάκι. Δύο πράγματα εντυπωσιάζουν, πρώτον πως κανείς τους δεν φορά φέσι ή κάποιο άλλο <<Τουρκικό>> καπέλο, και δεύτερον, πως ακόμα και το κούμπωμα στον λαιμό είναι το ίδιο ακριβώς και για τα τέσσερα αδέλφια! Όσον αφορά την Παρθένα Τζανοσίδου, η φορεσιά της παραπέμπει σε γυναίκες της αστικής τάξης της Σμύρνης. Τα ρούχα των πέντε αδελφών είναι ακριβά, συμβαδίζουν με τη μόδα της εποχής και έχουν καθαρά και μόνο Ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Όλα αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η οικογένεια Τσανοσίδη ήταν αρκετά ευκατάστατη. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν σπουδάσει, τα αγόρια σε γυμνάσιο ή ημιγυμνάσιο και το κορίτσι σε παρθεναγωγείο.

Δρ. Τάσος Σαββίδης

Κρηνίδες Φιλίππων, 19/01/2017