ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ. 04 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1924. ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΑΙ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΠΑΝΕ ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ.

Ο4 Ιανουαρίου του 1924. Μουσουλμάνοι, κάτοικοι της περιοχής μας, συγκεντρώνονται προκειμένου να πάνε συνοδεία στρατού  στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Από εκεί θα αναχωρήσουν για την Τουρκία, στα πλαίσια της συμφωνίας ανταλλαγής των πληθυσμών. Η φωτογραφία προέρχεται από Τουρκικό site  και  όπως όλες οι φωτογραφίες που είναι μόνες τους ( όχι στα πλαίσια κάποια έρευνας δηλαδή ), έχει μια ανασφάλεια όσον αφορά την ακρίβειά της. Πάντως ο τίτλος της φωτογραφίας αυτό αναφέρει και στο κάτω μέρος της μάλιστα, έχει και τα ονόματα αυτών που απεικονίζονται! Δυστυχώς, δεν αναγράφεται η ακριβής τοποθεσία που έγινε αυτή η συγκέντρωση των μουσουλμάνων. Απλά αναφέρεται η Δράμα. Εννοεί φυσικά το νομό Δράμας, που εκείνη την εποχή, στα όριά του, είχε τον σημερινό νομό Καβάλας και περιοχές από
το Νομό Ξάνθη, π.χ. τη Σταυρούπολη. Λογικά, και αυτό φαίνεται και από την εμφάνισή τους, δεν πρόκειται για χωρικούς. Αυτοί έφυγαν με τα κάρα και τα ζώα τους δια ξηράς. Αν αυτό από πίσω τους είναι βουνό, τότε μάλλον πρόκειται για τον Νικηφόρο ή την Αδριανή. Πιθανολογώ πως είναι κοντά σε σιδηροδρομικό σταθμό, μιας και με τραίνο θα πήγαιναν στη Θεσσαλονίκη. Όπως αναγράφει η φωτογραφία, μέχρι να συγκεντρωθούν όλοι ώστε να μπορέσουν να αναχωρήσουν, έμεναν σε ένα οίκημα που είχε παραχωρηθεί ειδικά για το σκοπό αυτό ( τα δύο αυτά χωριά, είχαν μεγάλα οικήματα και σταθμούς τραίνων την εποχή εκείνη).             Η Ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (τουρκικά: Mübadele) βασίστηκε στην θρησκευτική ταυτότητα, και περιελάμβανε τους Έλληνες ορθόδοξους χριστιανούς πολίτες της Τουρκίας, και τους Μουσουλμάνους πολίτες της Ελλάδας. Ήταν υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεγάλης κλίμακας, ή αλλιώς, συμφωνημένη αμοιβαία εκτόπιση. η μοναδική στην παγκόσμια ιστορία που υπαγορευόταν από διακρατική σύμβαση.
Η Σύμβαση Περί ανταλλαγής των Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών υπογράφηκε στην Λοζάνη της Ελβετίας στις 30 Ιανουαρίου 1923, έξι μήνες πριν να συνομολογηθεί η συνθήκη της Λωζάνης, από εκπροσώπους των κυβερνήσεων του Βασιλείου της Ελλάδας και της Τουρκίας (της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης) και συγκεκριμένα εκ μέρους της Ελλάδας από τον Ε. Βενιζέλο. Αφορούσε περίπου 2 εκατομμύρια άτομα (περίπου 1,5 εκατομμύρια Έλληνες της Ανατολίας, και 500.000 Μουσουλμάνους στην Ελλάδα), το μεγαλύτερο μέρος των οποίων έγιναν πρόσφυγες χάνοντας de jure την υπηκοότητα της χώρας που άφηναν πίσω.
Το Άρθρο 2 της Συμβάσεως εξαιρούσε από την ανταλλαγή τους «Έλληνες κατοίκους της Κωνσταντινούπολης», και τους «Μουσουλμάνους κατοίκους της Δυτικής Θράκης». Επίσης από την ανταλλαγή εξαιρούταν σύμφωνα με το Άρθρο 14 της Συνθήκης της Λοζάνης οι κάτοικοι της Ίμβρου και της Τενέδου.
Μέχρι τον Ιανουάριο του 1923, η τεράστια πλειοψηφία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και των Ποντίων ήδη είχαν φύγει κατά τον πρόσφατο Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922, οι οποίοι παρολ’ αυτά λήφθηκαν υπόψη στην συνθήκη. Σύμφωνα με υπολογισμούς, κατά το φθινόπωρο του 1922 είχαν φτάσει στην Ελλάδα περίπου 900.000 Ορθόδοξοι πρόσφυγες (μεταξύ των οποίων 50.000 Αρμένιοι).

Δρ. Τάσος Σαββίδης
Κρηνίδες Φιλίππων, 03/01/2017

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε την ομάδα από την Τουρκία << Φωτογραφίες από την παλαιά Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη>> για τη πολύτιμη βοήθειά της!

Biz değerli yardım için Türkiye'den ekibine teşekkür etmek istiyorum!  << Eski Rumeli ve Selanik fotograflari >>