08 Φεβρουαρίου του 1348. Η Άννα της Σαβοήας, δέχεται την αντιπροσωπία του Ιωάννη Καντακουζηνού και έτσι τελειώνει ο πόλεμος μετάξυ των δύο οίκων. Απεσταλμένος του Ιωάννη Καντακουζηνού στην Κωνσταντινούπολη είναι ο μητροπολίτης Φιλίππων, Νεόφυτος Α’ . Μετά τον θάνατο του συζύγου της, Ανδρονίκου Γ’ Παλαιολόγου το 1341, και καθώς ο γιός της Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος ήταν ανήλικος, η Άννα της Σαβοήας ανέλαβε χρέη αυτοκράτειρας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ταυτόχρονα ανέλαβε να συνεχίσει και τον πόλεμο που είχε ξεσπάσει μεταξύ του συζύγου της και του Ιωάννη Καντακουζηνού. Από τα τέλη του 1347, ο Ιωάννης Καντακουζηνός, της έστειλε τρείς αντιπροσωπείες προκειμένου να ρθουν σε συμβιβασμό. Τις δύο πρώτες, η Άννα της Σαββοήας, δεν τις δέχτηκε. Την Τρίτη όμως τη δέχτηκε, στις 08 Φεβρουαρίου του 1348, και αναγνώρισε τον Ιωάννη Καντακουζηνό ως αυτοκράτορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αυτό που είναι αρκετά περίεργο σ΄ αυτήν την ιστορία είναι το γεγονός πως απεσταλμένος του Ιωάννη Καντακουζηνού, και τις τρεις φορές, ήταν ο μητροπολίτης Φιλίππων, Νεόφυτός Α΄. είναι γνωστό πως οι Φίλιπποι, εκείνη την εποχή, δεν ήταν φιλικοί ούτε με τον Ιωάννη Καντακουζηνό, αλλά ούτε και με την Άννα της Σαββοήας. Ήθελαν μία, μάλλον αυτόνομη πορεία και να μην ανήκουν στην επικράτεια κανενός! Ο Ιωάννης Καντακουζηνός πολιορκούσε τους Φιλίππους για δύο ολόκληρα χρόνια, μαζί με τον σύμμαχό του Στέφανο Δουσάν, Κράλη της Σερβίας. Λογικά, οι σχέσεις των κατοίκων των Φιλίππων δεν θα ήταν καλές με τον κατακτητή της πόλης τους. Μάλιστα, το μίσος για τον Καντακουζηνό αφενός, και το πάθος τους για ελευθερία αφετέρου, τους οδήγησε στο να συλλάβουν, χρόνια αργότερα, το γιο του, αυτοκράτορα Ματθαίο Καντακουζηνό και να τον παραδώσουν στους Σέρβους ( 1355 ). Αλλά και με το Βυζάντιο, οι σχέσεις των Φιλίππων ήταν κάκιστες! Μάλιστα, η Άννα της Σαββοήας, δεν δίστασε να <<δωρίσει>> τους Φιλίππους στον Στεφανο Δουσάν, σε περίπτωση που αυτός άφηνε τον Ιωάννη Καντακουζηνό και πήγαινε με το μέρος της! Είναι, λοιπόν, αρκετά περίεργο, που ο Ιωάννης Καντακουζηνός επέλεξε τρείς φορές τον μητροπολίτη Φιλίππων ως αντιπρόσωπό του στην Κωνσταντινούπολη. Ποιοι μπορεί να ήταν οιν λόγοι αυτής της επιλογής; Μία περίπτωση θα μπορούσε να ήταν, ο Νεόφυτος, να είχε πολλή καλές σχέσεις με τον Καντακουζηνό, ίσως και να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην άλωση της πόλης από αυτόν ( να πρόδωσε την πόλη, εννοώ ). Το ενδεχόμενο αυτό, είναι μάλλον ανυπόστατο. Ο Νεόφυτος Α΄, έγινε μητροπολίτης Φιλίππων το 1338, και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το 1371, χρόνιά που πιθανόν απεβίωσε. Από το 1355 όμως, οι Φίλιπποι τελούσαν και πάλι υπό καθεστώς αυτονομίας και άρα οι κάτοικοι τους θα μπορούσαν να τον διώξουν από την πόλη και όχι να περιμένουν να πεθάνει! Τα αισθήματα των κατοίκων των Φιλίππων, τόσο για τους ρωμαίους ( Βυζαντινούς ), όσο και για τους Σλαύους και τους Τούρκους, ήταν κάτι παραπάνω από εχθρικά. Όπως γράφει στο βιβλίο του ο ίδιος ο Ιωάννης Καντακουζηνός, μετά από μια μάχη που έγινε κοντά στις Σέρρες, και καθώς οι μισθοφόροι στρατιώτες πλησίαζαν κοντά στους Φιλίππους, οι κάτοικοι της πόλης έκαναν μια αιφνιδιαστική έφοδο <<και κατέσφαξαν αδιακρίτως, Ρωμαίους, Σλαύους και Τούρκους>>. Άρα δεν θα είχαν κανέναν ενδοιασμό να κάνουν ακριβώς το ίδιο, ή απλά να τον διώξουν από την πόλη, με τον Νεόφυτο Α΄, αν αυτός είχε προδώσει την πόλη ή είχε <<φιλικές>> σχέσεις με τους κατακτητές της, μετά την άλωσή της. Η δεύτερη περίπτωση είναι να είχε, ο Νεόφυτος Α΄, καλές σχέσεις με την αυτοκράτειρα Άννα της Σαβοήας. Ο Ιωάννης Καντακουζηνός θα είχε κάθε λόγο να στείλει ένα φιλικό της πρόσωπο ως αντιπρόσωπό του. Τις ενδεχομένως φιλικές σχέσεις του Νεοφύτου Α΄ με τη αυτοκράτειρα Άννα της Σαββοήας όμως, δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως θα τις αντιλαμβάνονταν οι κάτοικοι των Φιλίππων και πως θα αντιδρούσαν, ιδιαίτερα μετά το 1355, που ουσιαστικά ξανακερδίζουν την αυτονομία τους. Πιθανόν, αυτή η υπόθεση να μην διαλευκανθεί ποτέ, και να μείνει αιώνια το ερώτημα για τις σχέσεις του μητροπολίτη Φιλίππων Νεοφύτου Α΄ με τον αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνό και την αυτοκράτειρα Άννα της Σαβοήας. Για όσους αναζητούν τις πηγές: Ιωάννη Καντακουζηνού, Ιστοριών Βιβλία Δ. Ακριβώς για το θέμα που μας απασχόλησε σήμερα, για να μην ψάχνουν οι φίλοι της στήλης, Ιωάννης Καντακουζηνός, Ιστοριών Βιβλία Δ’, τόμος β’, σελ 614 – 615.
Δρ. Τάσος Σαββίδης
Κρηνίδες Φιλίππων, 07/02/2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου